Sociaal wijkteam moet nog bekender worden

‘Je hoeft niet alleen naar Von Münchhausen te gaan als je zelf een casus hebt’. Voor Ingrid Mazurel snijdt het mes aan twee kanten. Als de teamcoach van Sociaal Wijkteam Bos- en Gasthuis op maandag 2 november Von Münchhausen ontvangt, kan zij allereerst haar gastvrijheid tonen. Daarnaast zijn de schijnwerpers gericht op de sociaal wijkteams, een tamelijk nieuw fenomeen in de samenleving. ,,Wij moeten nog bekender worden.’’

Aandacht is nodig, vindt Ingrid. Iedereen mag, nee, moet weten wat voor belangrijk werk het team verricht sinds de – aanvankelijk proefsgewijze  – start van de sociaal wijkteams in 2013. Haar uitvalsbasis is buurthuis Vogelvlucht.  ,,Maar buiten de spreekuren zul je hier weinig mensen aantreffen’’, zegt de ervaren teamcoach. ,,Wij vliegen vaak uit, willen aanwezig zijn in de wijk, gaan naar de mensen toe. Een van onze medewerkers die altijd goed herkenbaar en energiek door de wijk crost, kreeg pas een prachtig compliment: ‘je lijkt wel een kolibrie ’. ’’

Door een reeks veranderde wetten (Participatiewet, Jeugdwet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning) komen meer taken en een versoberd budget naar de gemeente toe. In Leiden werken de sociaal wijkteams nauw samen met het Jeugd- en Gezin Team (JGT) om mensen met zorgvragen te bedienen. ,,Onze organisaties hebben raakvlakken. Daardoor hoeft niemand tussen de wal en het schip te vallen. Wij proberen mensen die hulp zoeken zelfredzaam te maken of – als dat niet lukt – samen redzaam. Om een eenvoudig voorbeeld te noemen: voor iemand die niet meer kan lopen, organiseren we een rolstoel. Zonder veel geregel kan die persoon dan weer zelfstandig verder.’’

Individuele hulpvragen maakt het team als het even kan collectief. Maar als de problematiek zich daartoe niet leent, verwijst Ingrid mensen door naar gespecialiseerde hulpverleners. Lachend:  ,,Soms denken ze dat wij sociale huisartsen zijn, maar dat is natuurlijk niet zo. Wat we wel kunnen doen is mensen een steuntje inde rug geven als zij verdwalen in onze complexe maatschappij. Dan hoeven zij bijvoorbeeld na een echtscheiding of een sterfgeval de boot niet te missen. Met enkele gesprekken en tips kunnen mensen soms al weer zelfstandig verder. Maar als wij merken dat langdurige begeleiding nodig is, zijn daar andere instanties voor.’’

Door deze werkwijze komt Ingrid bijna als vanzelf bij de Von Münchhausenbeweging terecht. Ook daar bestaat het principe dat je ketenpartners zoekt als je zelf met een probleem (casus) niet verder komt. De onderlinge lijnen moeten kort zijn en van afschuiven is geen sprake. ,,Von Münchhausen kende ik al, want ik heb wel een prettig contact gehad met Ton (Snepvangers, van Diaconaal Centrum De Bakkerij), zonder dat dat overigens meteen tot een oplossing leidde. Maar je hoeft niet alleen naar Von Münchhausen te gaan als je zelf een casus hebt; je kunt ook problemen van andere instanties helpen oplossen. Daarom vind ik het nuttig om vast toe te treden.’’

Net als in veel  Von Münchhausen-gevallen herkent Ingrid in haar dagelijks werk bepaalde patronen . ,,Vaak komen mensen op ons inloopspreekuur (of op afspraak) met een enkelvoudige hulpvraag, bijvoorbeeld van financiële aard. Als je dan doorvraagt, blijkt er vaak sprake van een meervoudige problematiek.’’

Om de problemen in de wijk te kunnen signaleren, moet de drempel van buurthuis Vogelvlucht laag zijn. ,,Niet iedere inwoner weet precies waar alle wijkteams in Leiden zitten, ondanks een eerder publiciteitsoffensief. Helaas kunnen we nog niet iedereen bereiken. Maar horen we,  bijvoorbeeld van bezorgde buren of familie, dat iemand in de wijk de deur niet meer opendoet dan blijven we niet wachten. Dan zoeken we meteen zelf contact.’’

Ingrid krijgt ook signalen dat mensen zorg mijden, bijvoorbeeld door verhoging van de eigen bijdrage voor huishoudelijke ondersteuning. ,,Die ontwikkeling baart me zorgen, ook al kan ik geen concrete gevallen noemen. Maar als ik hoor dat mensen om financiële redenen moeten afzien van zorg, vraag ik mij af of wij met zijn allen nog wel zo sociaal zijn.’’

Daarmee wil Ingrid niet zeggen dat de geldkraan onbeperkt open moet. Graag zet zij de tering naar de nering, door hulpzoekenden zo veel mogelijk ‘in hun eigen kracht te zetten’. De Leidse aanpak, enthousiast uitgedragen door wethouder Roos van Gelderen (,,Zij heeft een tomeloze energie’’) spreekt Ingrid aan. ,,Maar dan nog merk je dat je – zelfs met tien hulpverleners –  niet elk probleem kunt oplossen.’’